Της Νέλλης Ψαρρού
Η έγκριση «αναβαθμισμένης ΒΙΠΕ» στην περιοχή κρίνεται από το ΣτΕ σήμερα, τη στιγμή που κάτοικοι και φορείς επισημαίνουν την πολλαπλή καταστροφή που φέρνει η δημιουργία θερμοηλεκτρικού σταθμού-μαμούθ, και μάλιστα εν μέσω σοβαρών καταγγελιών για παραβάσεις της νομοθεσίας από τους αρμοδίους
Σήμερα θα γίνει η, εξ αναβολής από τον Μάρτιο, εκδίκαση στο ΣτΕ της προσφυγής 72 φορέων και κατοίκων της περιοχής του Δήμου Μαντουδίου-Λίμνης-Αγ. Αννας ενάντια στην κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ υπουργείων ΠΕΚΑ, Ανάπτυξης και Ναυτιλίας, ΦΕΚ 3540 Β’/2012). Η ΚΥΑ αφορά την έγκριση και χωροθέτηση Βιομηχανικής Περιοχής (ΒΙΠΕ, που μετονομάστηκε πρόσφατα σε ΕΠΠΑ Α’, δηλαδή επιχειρηματικό πάρκο υψηλής όχλησης), μόλις 900 μέτρα από το Μαντούδι των 2.000 κατοίκων, 5,5 χλμ. από την τουριστικά αναπτυγμένη παραλία της Αγίας Αννας, καθώς και 3,5 χλμ. από τη σημαντικότατη αρχαιολογική περιοχή της Κηρίνθου.
Η καταρχήν εγκριθείσα δραστηριότητα αναφέρεται στη δημιουργία θερμοηλεκτρικού σταθμού φυσικού αερίου 1160 MW από την εταιρεία ΤΕΡΝΑ, καθιστώντας την περιοχή δεύτερο ενεργειακό κέντρο της χώρας, και στη συνέχιση της μεταλλευτικής δραστηριότητας για εξόρυξη λευκολίθου. Παρ’ όλα αυτά, η έγκριση ΒΙΠΕ σημαίνει ότι η εταιρεία θα μπορεί να αναπτύξει εκεί όποια δραστηριότητα επιθυμεί στο μέλλον, ενώ οι εξαιρέσεις που προβλέπονται (διυλιστήρια, πυρηνικοί σταθμοί, ΧΥΤΑ και επεξεργασία λυμάτων) δεν αποτελούν εγγύηση, καθώς είναι γνωστό ότι οι εξαιρέσεις αλλάζουν οποιαδήποτε στιγμή με νομοθετική ρύθμιση…
Περιβαλλοντική υποβάθμιση
Τα δύο σημαντικότερα οικολογικά προβλήματα που θα προκύψουν από τη δραστηριότητα της ΤΕΡΝΑ σχετίζονται με τους αέριους ρύπους και τη χρήση του νερού. Οπως είναι γνωστό από κάθε βιομηχανική ζώνη στην Ελλάδα, οι αέριοι ρύποι που απελευθερώνονται περιέχουν μεγάλα φορτία βαρέων μετάλλων και απλώνονται σε μια ζώνη που υπερβαίνει κατά πολύ τα στενά περιθώρια του Δήμου Μαντουδίου-Λίμνης-Αγ. Αννας. Στην ΚΥΑ αναφέρονται ήδη οι μέγιστες επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις σε διοξείδιο του θείου και του αζώτου, μόλυβδο, αρσενικό, υδράργυρο, νικέλιο κ.ά.
Τα φορτία αυτά είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη καρκίνων και δρουν σωρευτικά, επιβαρύνοντας σημαντικά την υγεία των κατοίκων. Οι αέριοι ρύποι στη συνέχεια περνούν στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής μέσω της βροχής, ρυπαίνοντάς τον ανεπανόρθωτα, καθώς τα βαρέα μέταλλα προκαλούν μη αναστρέψιμη ζημιά.
Πέραν της ρύπανσης των υδάτων, τίθεται και το ζήτημα της επάρκειάς τους. Σύμφωνα με την έγκριση οριοθέτησης της ΒΙΠΕ, προβλέπεται η υδροδότησή της σε πόσιμο νερό από γεώτρηση παροχής 40 κ.μ./ώ. περίπου ή μέσω σύνδεσης με το δίκτυο του δήμου. Η υδροδότηση «για άρδευση, βιομηχανική χρήση και πυρόσβεση θα γίνεται από επτά υφιστάμενες γεωτρήσεις συνολικής παροχής περίπου 800 κ.μ./ω., ενώ για εφεδρεία νερού πυρόσβεσης θα κατασκευασθεί υπόγεια δεξαμενή από μπετόν, χωρητικότητας 100 κ.μ.». Κι όλα αυτά, σε μια περιοχή, όπου το καλοκαίρι ο δήμος κόβει το νερό στους δημότες.
Επιπρόσθετα, για τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων της βιομηχανικής μονάδας προβλέπεται η σύνδεση και διοχέτευσή τους στον Βιολογικό Καθαρισμό του δήμου, δηλαδή η πρόσμιξή τους με τα αστικά λύματα. Τέλος, «ως αποδέκτης των επεξεργασμένων και απολυμασμένων υγρών αποβλήτων έχει οριστεί η θαλάσσια περιοχή Δαφνοποτάμου»! Με άλλα λόγια, ζεστά και χλωριωμένα απόβλητα θα απορρίπτονται στη θάλασσα.
Οικονομική υποβάθμιση-εξάρτηση
«Νέες θέσεις εργασίας» υπόσχονται και σε αυτή την περίπτωση ως μοναδικό θετικό επιχείρημα η εταιρεία και οι υπέρμαχοί της. Αυτό που αποκρύπτεται είναι ότι, αφενός, οι νέες θέσεις εργασίας θα είναι πολύ περιορισμένες (ήδη από τις 500 που φημολογούνταν έχουμε πέσει σε κάτω από 180) και, αφετέρου, οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας θα συρρικνωθούν ραγδαία. Είναι προφανές ότι η περιβαλλοντική υποβάθμιση φέρνει και την οικονομική, μιας και οι οικολογικοί πόροι είναι οι βασικοί πόροι παραγωγής: χωρίς γη και νερό δεν υπάρχει καμία παραγωγική δραστηριότητα οποιουδήποτε τομέα.
Η πρώτη και άμεση συνέπεια θα φανεί τόσο στη μελισσοπαραγωγή όσο και στην παραδοσιακή ρετσινοκαλλιέργεια. Στη συνέχεια, αναμένεται να πληγούν ο αγροτικός τομέας, η κτηνοτροφία και η αλιεία, όσο και ο τουρισμός. Με αυτό τον τρόπο, η περιοχή θα εξαρτηθεί σταδιακά από μια ιδιωτική εταιρεία, οικονομικό «μοντέλο» που ήδη δοκιμάστηκε (και απέτυχε) στην περιοχή που μαστίζεται από ανεργία, ύστερα από την πτώχευση της προηγούμενης μεταλλευτικής εταιρείας.
Η ίδια η νομοθεσία και τα χωροταξικά σχέδια της περιοχής επιβεβαιώνουν με τον πλέον επίσημο τρόπο την ύπαρξη του πρωτογενούς τομέα και την ανάγκη ανάπτυξης ήπιου τουρισμού, με πρωταρχικό μέλημα την προστασία του ευαίσθητου φυσικού περιβάλλοντος και ιδιαίτερου τοπίου. Για παράδειγμα, στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό (Αποφ. 24208-ΦΕΚ 1138 Β’/2009) αναφέρεται ρητώς η τουριστική προτεραιότητα της άμεσης και της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Μαντουδίου-Λίμνης-Αγ. Αννας, που επίσης εντάσσεται στο πλαίσιο ανάπτυξης θαλάσσιου τουρισμού, με κέντρο τη Σκιάθο. Ηδη από πέρυσι, από το λιμάνι του Μαντουδίου ξεκινά ακτοπλοϊκή γραμμή με προορισμό τις Σποράδες, συνδέοντας τη Β. Εύβοια με τους τουριστικούς αυτούς προορισμούς. Το λιμάνι αυτό συμπεριλαμβάνεται στη ΒΙΠΕ.
Ωμές πολιτικές παρεμβάσεις
Το 2011, η γ.γ. της Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΥΠΕΚΑ, κ. Καραβασίλη, διενήργησε έλεγχο για τη χωροθέτηση αυτή. Στο πόρισμα της έρευνας ανέφερε ότι η δημιουργία ΒΙΠΕ στην περιοχή «έρχεται σε αντίθεση με τις κατευθύνσεις της ισχύουσας νομοθεσίας» και ότι «βασικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας δεν ελήφθησαν υπ’ όψιν ή παρερμηνεύτηκαν»! Αμέσως μετά η κ. Καραβασίλη απολύθηκε! Λίγο μετά εκδόθηκε η επίμαχη ΚΥΑ (εν κρυπτώ) την παραμονή της Πρωτοχρονιάς!
Σχετικά με τις πολιτικές παρεμβάσεις και σχέσεις πολιτικών προσώπων με την ΤΕΡΝΑ έχουμε ήδη αρθρογραφήσει («Εφ.Συν.», 7/5/2013). Σε συνέχεια αυτών έρχεται η ωμή παρέμβαση της Δ/νσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας προς το ανεξάρτητο μελετητικό γραφείο που ανέλαβε τη μελέτη του Πολεοδομικού Σχεδίου της περιοχής. Το μελετητικό γραφείο στο πόρισμά του, επικαλούμενο όλη την κείμενη νομοθεσία, απορρίπτει τη δημιουργία βιομηχανικής περιοχής υψηλής όχλησης (ΕΠΠΑ Α’) και αντ’ αυτού προτείνει τη δημιουργία ΕΠΠΑ Β’.
Το ΕΠΠΑ Β’ (πρώην ΒΙΠΕ) είναι βιομηχανικό πάρκο μεσαίας όχλησης που επιτρέπει τη συνέχιση της μέχρι σήμερα μεταλλευτικής δραστηριότητας, κάτι που προτείνουν και οι πολίτες της περιοχής, αλλά και η νέα δημοτική αρχή, σύμφωνα με πρόσφατη απόφασή της (16/10/2014). Η παρέμβαση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας έγινε με έγγραφη «πρόσκληση» στις 18/8/2014 προς την εκπρόσωπο του μελετητικού γραφείου κ. Γεωργούλα, που την καλεί «εντός 10 ημερών» να υποβάλει «διορθωμένη» -όπως αναφέρεται- τη μελέτη, ώστε να προτείνει ΕΠΠΑ Α’, σύμφωνα με την ΚΥΑ.
Με άλλα λόγια, η Περιφέρεια καλεί το ανεξάρτητο μελετητικό γραφείο να συμμορφωθεί προς την απόφαση των υπουργών, διαφορετικά θα ισχύσουν τα προβλεπόμενα του νόμου 3316/05, αρ. 31, παρ. 4δ. Ο νόμος αυτός προβλέπει ότι: «Αν ο ανάδοχος αρνηθεί να αποκαταστήσει το ελάττωμα ή την έλλειψη μέσα στην ταχθείσα προθεσμία, αποκαθίσταται από τον εργοδότη σε βάρος και για λογαριασμό του, με απευθείας ανάθεση των σχετικών εργασιών σε ανάδοχο που έχει τα νόμιμα προσόντα»!
Σ’ αυτήν την «πρόσκληση», η κ. Γεωργούλα απάντησε αρμοδίως: «Η τροποποίηση που εντέλλεται η Δ/σα Υπηρεσία να πραγματοποιήσουμε [...] όχι μόνο δεν αφορά στην αντιμετώπιση ελαττώματος της μελέτης μας, αλλά αντίθετα συνιστά τη συνειδητά αυθαίρετη και αναρμόδια επιβολή ελαττώματος σε αυτήν, εφόσον έχουμε επανειλημμένα επισημάνει [...] την ασυμβατότητα του ιδρυθέντος ΕΠΠΑ τύπου Α’ με το σύνολο του ισχύοντος υπερκείμενου Χωροταξικού Σχεδιασμού και τους κινδύνους που εγκυμονεί η χωροθέτηση αυτή για την καταστροφή του περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης και της ευρύτερης περιοχής. Μάλιστα, η εν λόγω εντολή μάς απευθύνεται υπό το κράτος της απειλής για την επαχθή αποπομπή μας από την εκτελούμενη σύμβαση». Η συνέχεια θα δοθεί σήμερα στο ΣτΕ!
Το άρθρο δημοσιεύτηκε την Τετάρτη 29 Οκτωβρίου στην Εφημερίδα των Συντακτών.
Η εκδίκαση τελικώς δεν έγινε: πήρε δεύτερη αναβολή για τον Φεβρουαριο.
Διαβάστε επίσης προηγούμενο άρθρο μου για το ιστορικό της υπόθεσης:
Η εκδίκαση τελικώς δεν έγινε: πήρε δεύτερη αναβολή για τον Φεβρουαριο.
Διαβάστε επίσης προηγούμενο άρθρο μου για το ιστορικό της υπόθεσης: